مقایسه غلظت عناصر کادمیم، مس، سلنیوم و روی در بافت های عضله و هپاتوپانکراس ماهی مرکب ببری (sepia pharaonis) و اسکوئید هندی (uroteuthis duvauceli) در شمال خلیج فارس

هدف از این مطالعه بررسی و مقایسه غلظت عناصر کادمیوم، مس، روی و سلنیوم و روابط بین آنها در بافت های عضله و هپاتوپانکراس ماهی مرکب ببری (sepia pharaonis) و اسکوئید هندی (uroteuthis duvauceli) خلیج فارس بود. جهت انجام این تحقیق تعداد 30 عدد از هر گونه در دی ماه 1388 از آبهای شمالی خلیج فارس جمع آوری شد. هضم شیمیایی نمونه ها به روش اسیدی (4میلی لیتر اسید نیتریک 60% و 1 میلی لیتر اسید پرکلریک70%) صورت گرفت. برای اندازه گیری غلظت فلزات کادمیوم، مس و روی از دستگاه های جذب اتمی به روش شعله ( philips 9400 pu و gbc sens aa) و برای اندازه گیری سلنیوم از دستگاه جذب اتمی 3030perkin elmer مجهز به کوره گرافیتی استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد که غلظت فلزات در هپاتوپانکراس هر دو گونه به طور معنی داری بیشتر از عضله می باشد. بیشترین میانگین غلظت در عضله و هپاتوپانکراس ماهی مرکب ببری به ترتیب مربوط به فلز روی (g/g dwµ 96/0±45/58) و مس (g/g dwµ 15/192±47/1541) بود. در اسکوئید هندی عنصر روی بالاترین میانگین غلظت در عضله (g/g dwµ 56/0±52/36) و هپاتوپانکراس (g/g dwµ 65/2±94/60) را داشت. در بین عناصر اندازه گیری شده در دو گونه کمترین مقدار مربوط به عنصر سلنیوم بود. همچنین با مقایسه غلظت فلزات در دو گونه مشخص شد که غلظت فلزات در گونه ماهی مرکب ببری بیشتر از اسکوئید هندی است. نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین غلظت عناصر با شاخص های زیست سنجی (طول بدن و وزن کل) نشان داد که در ماهی مرکب ببری تنها غلظت عنصر مس در عضله و هپاتوپانکراس با طول و وزن بدن دارای همبستگی منفی معنی دار بوده و در اسکوئید هندی نیز عنصر مس در عضله با طول و وزن بدن دارای همبستگی منفی معنی دار و عنصر روی در هپاتوپانکراس دارای همبستگی مثبت معنی دار با طول و وزن بدن می باشد. با بررسی همبستگی عناصر در بافت ها نیز مشخص گردید که در گونه ماهی مرکب ببری همبستگی مثبت معنی دار بین عناصر مس و روی در بافت عضله و هپاتوپانکراس و عناصر کادمیوم و سلنیوم وجود دارد. در مورد همبستگی عناصر با یکدیگر در گونه اسکوئید هندی نیز همبستگی مثبت و معنی داری بین عناصر کادمیوم و مس در عضله و هپاتوپانکراس وجود داشت. همچنین رابطه مثبت معنی داری بین عنصر کادمیوم با روی در هپاتوپانکراس این گونه مشاهده گردید. مقایسه غلظت فلزات در واحد وزن تر با استانداردهای جهانی نشان داد که تنها غلظت فلز کادمیوم در ماهی مرکب به طور معنی داری بالاتر از حد استاندارد who و efsa بود و غلظت سایر فلزات پایین تر از حد استاندارد می باشد.